Ռուանդայի Հանրապետություն

Կլիման մերձհասարակածային է: Գետային ցանցը խիտ է: Գլխավոր գետը Կագերան է (Նեղոսի ակունքներից), խոշոր լիճը՝ Կիվուն: Տարածված են սավաննաները և խոնավ մշտադալար անտառները:

 

Ռուանդան երկար տարիներ եղել է գերմանական, ապա՝ բելգիական գաղութ: 1918թ. Ազգերի լիգայի որոշմամբ դարձել է Բելգիայի պրոտեկտորատ: 1960թ. լուծարվել է թութսիների միապետությունը, իսկ 1962թ. հուլիսի 1-ին ձեռք է բերել անկախություն:

 

Անկախության առաջին տարիներին (1963–65) Ռուանդայում սրվեցին հարաբերությունները բնիկ հուտու և թութսի էթնիկ խմբերի միջև, և տեղի ունեցան արյունահեղ ընդհարումներ: 1973թ-ի հուլիսին ռազմական հեղաշրջման հետևանքով թութսիների նկատմամբ վարվող քաղաքականությունը խստացվեց, և նրանց զգալի մասը տարագրվեց Ուգանդա: Այնտեղ ձևավորվեց Ռուանդայի հայրենասիրական ճակատը (ՌՀՃ), որն արտաքին քաղաքականության մեջ կողմնորոշվեց դեպի ԱՄՆ և Մեծ Բրիտանիա: 1990-ական թվականներին տնտեսական դժվարությունների սրման և ՌՀՃ-ի զինված խմբավորումների երկիր ներխուժելու պատճառով սկիզբ առավ թութսիներին դավադրության մեջ մեղադրելու մի գործընթաց, որի հետևանքով 1994թ. ծայրահեղական հուտուների ռազմականացված խմբավորումներն իշխանությունների ցուցումով կոտորեցին ավելի քան 300 հզ. թութսիների և չափավորական հուտուների: Այդ կոտորածները (1994թ-ի ապրիլի 6-ից հուլիսի 16-ը) որակվել են որպես ռուանդական ցեղասպանություն և ճանաչվել  միջազգայնորեն: Այդ նույն թվականին իշխանության եկավ ՌՀՃ-ն և 1994–97թթ. շարունակեց հուտուների դեմ ռազմական գործողությունները`   արդեն երկրի հյուսիս-արևմուտքում: 2005թ. մարտի 31-ին իշխանության եկավ Ռուանդայի ազատագրման ժողովրդական ուժեր ապստամբական խմբավորումը, որը դատապարտեց ցեղասպանությունն ու հայտարարեց զինված պայքարի ավարտը:

 

Երկրի բնակչության 80 %-ը պատկանում է բանտու-բանյառուանդա լեզվաընտանիքին, որի մեջ մտնում են հուտու (բահուտու)՝ 88 %, թութսի՝ 11 %, գաճաճ (պիգմեյ)՝ 1 %, էթնիկ խմբերը: Բնակվում են նաև եվրոպացիներ և ասիացիներ: Խոշոր քաղաքներն են Կիգալին, Գիտատաման, Բուտարեն:

 

Բնակիչների հիմնական զբաղմունքը երկրագործությունն է. մշակում են սրճենի, թեյ, սորգո, բատատ, եգիպտացորեն, քինաքինա, շաքարեղեգ, ծխախոտ, գետնանուշ: Կան գյուղատնտեսական հումքի վերամշակման ձեռնարկություններ:

 

Գյուղական կացարանները շրջափակված են ցցապատով և տեղադրված են բլուրների լանջերին:

 

Ժողովրդական արվեստներից տարածված են զամբյուղների ու խսիրների հյուսումը, մետաղե զարդերի և փայտե կահկարասիների պատրաստումը: