Բարություն, անունդ մարդ է: Լոտրեամոն Փրկեք իմ դեմքը...

Աշխարհում արդեն վեց յուրահատուկ վիրահատություն է կատարվել։

Հոգեբանները հաստատում են, որ ամեն օր մեծ քաղաքների յուրաքանչյուր բնակիչ մոտ 10 հազար դեմք է տեսնում: Ուշադիր նայելու դեպքում կարելի է տեսնել, որ դրանք շատ տարբեր են. գեղեցիկ են ու ոչ այնքան, նուրբ են, կոպիտ, կամային ու անկամ, և այլն, և այլն...

... Երբ ֆրանսուհի Իզաբել Դինուարը, գտնվելով քնաբերի ազդեցության տակ,  արթնացավ սարսափելի ցավից, ՙհայտնաբերեց՚, որ իր դեմքը սարսափելի այլանդակված է, նրան կծել էր սեփական շունը, որը փորձել էր արթնացնել երկար ժամանակ քնած տիրուհուն:

Թե ինչպիսի ապրումներ ունեցավ այդ կինը, դժվար էր պատկերացնել: Պլաստիկ վիրաբուժության ավանդական մեթոդներով վերականգնել դեմքը հնարավոր չէր: Բայց Իզաբել Դինուարի բախտը բերեց. ֆրանսիացի վիրաբույժներ Ժան Միշել Դյուբերնարը և Բերնար Դևոշելը որոշեցին օգնել  նրան, կինը դարձավ աշխարհում առաջինը, ում դեմքի մասնակի փոխպատվաստումներ կատարվեցին:  Դա 38-ամյա կնոջ քթի, շրթունքների ու կզակի մաշկի փոխպատվաստման յուրահատուկ վիրահատություն էր: Փոխպատվաստման համար օգտագործվել էր Լիլ քաղաքից ուղեղի մահ տարած դոնորի դեմքի մկանները և մաշկը: 

Ապաքինման գործընթացը դյուրին չէր: Կնոջ իմունային համակարգը երկու անգամ փորձեց վանել նոր հյուսվածքը, կողմնակի հետևանքներ ունեցան նաև գործընթացն ընկճելու համար ընդունվող դեղամիջոցները, որոնք նա ստիպված է լինելու ընդունել արդեն մինչև կյանքի վերջը, խանգարվեց նաև երիկամների գործառույթը: Այդ ժամանակներից անցել է 4 տարի: «Այժմ ես արդեն կարող եմ բացել բերանս, շարժել շուրթերս, քիթս, ուտել: Սակայն ես դեռ հատուկ վարժություններ պետք է անեմ, դեղորայք ընդունեմ, դեմքիս մկանները զարգացնելու համար», - պատմել է Իզաբելը, շնորհակալություն հայտնելով բժիշկներին ու իր դոնորի ընտանիքին: Ինչպես հաղորդում են ֆրանսիացի բժիշկները, հիվանդի վիճակն այժմ բավարար է: 

Այսօր աշխարհում արդեն նման 6 վիրահատություն է կատարվել:

Ֆրանսիայում 27-ամյա տղամարդուն, ով հազվագյուտ անբուժելի հիվանդությամբ էր տառապում, դեմքի մասնակի փոխպատվաստում է կատարվել: Վիրահատությունը կատարվել է Փարիզի մոտ գտնվող Կրետեյ քաղաքում և տևել է 15 ժամ: Վիրաբույժների խումբը, պրոֆեսոր Լորան Լանտյերիի ղեկավարությամբ, հիվանդին փոխպատվաստել է քիթ, շրթունքներ, կզակ ու այտերի մի մասը: 

2006-ի ապրիլին Չինաստանի Սիան քաղաքի հոսպիտալում վիրահատել են 30-ամյա Լիին, ում վրա հարձակվել էր արջը և նա կորցրել էր դեմքի մի մասն ու քիթը: 2008 թ-ին Լին մահանում է, բայց նրա մահվան պատճառն անհայտ է:  Վերջին ժամանակներս նա ինքնակամ հրաժարվել էր իմունասուպրեսիվ թերապիայից, որը կանխարգելում էր դոնորական հյուսվածքների վանումը և բուժվում էր անհայտ դեղաբույսերով: Դեղաբույսերի ընդունումը կարող էր ախտահարել լյարդը, որն, իր հերթին, պացիենտի մահվան պատճառը կարող էր լինել, ենթադրում է վիրաբույժ Շուչժունը: «Մահը վիրահատության հետ կապված չէր: Այնուամենայնիվ, չի կարելի բացառել փոխադարձ կապը իմունասուպրեսորային պատրաստուկների ընդունման հետ»,- ասել է նա: 

ԱՄՆ-ի Քլիվլենդի կլինիկայում վիրաբույժների խումբը վիրահատություն է կատարել, որի ընթացքում, փոխպատվաստմամբ, վերականգնել է մարդու դեմքի 80%-ը: Ամերիկուհու դեմքը շատ ուժեղ դեֆորմացիայի էր ենթարկվել վնասվածքից հետո. չկար քիթը, այտերը, վերին շրթունքը, ստորին կոպերը և մաշկի մեծ հատվածը, այսինքն գրեթե ողջ դեմքը: Այս 22-ժամյա վիրահատությունը հաջող էր ավարտվել, դեմքի հատվածների փոխպատվաստները վերցվել էին երկու շաբաթ առաջ մահացած կնոջ դիակից: 

Փարիզի մոտ գտնվող Անրի Մոնդորի անվան հիվանդանոցում 15 բժիշկներից բաղկացած խումբը, պրոֆեսոր Լորան Լանտյերիի ղեկավարությամբ, վիրահատել էր  28-ամյա տղամարդուն, ով տուժել էր հրացանի կրակոցից: «Պացիենտը չէր կարողանում բացել բերանը, մկանները ոչնչացված էին»,- պատմել է պրոֆեսորը: Երիտասարդին փոխպատվաստել են մահացած տղամարդու դեմքի մի մասը և ոսկրերը, վերին ծնոտը վերականգնելու համար: Այժմ պացիենտն իրեն լավ է զգում, հաղորդում են ֆրանսիական ԶԼՄ-ները: 

2009-ի ապրիլի սկզբին, նորից Ֆրանսիայում, փոխպատվաստմամբ վերականգնել են տղամարդու դեմքը, ով տուժել էր 5 տարի առաջ հրդեհից: Նա խիստ այրվածքներ էր ստացել, սպիները խանգարում էին նորմալ ապրել: 

Նույն թվականի ապրիլի կեսերին ԱՄՆ-ում վիրահատեցին 56-ամյա տղամարդուն, ում հետ դժբախտություն էր պատահել 2005-ին: Նա ընկել էր մետրոյի ռելսերի վրա ու էլեկտրական հոսանքից վնասվածքներ ստացել և երկար ժամանակ բուժվել: Փոխպատվաստման վիրահատությունը տևել էր 17 ժամ:«Փոխել էին» նրա քիթը, վերին շրթունքը: Եվ վիրահատությունից մի քանի օր անց տղամարդն արդեն ելույթ էր ունեցել մամլո ասուլիսում: 

Այժմ ամենաբարդն են համարվում այրվածքներ ստացած պացիենտների դեպքերը:  Նախորդ փոխպատվաստումների ժամանակ վիրահատական միջամտություններ էր կատարվել միայն դեմքի ստորին հատվածներում, իսկ այս դեպքում սկզբից փոխպատվաստել էին դեմքի վերին հատվածը, ներառյալ գանգամաշկը, քիթը, ականջները, կոպերը: Միաժամանակ, երկու ձեռքերի դաստակների փոխպատվաստում էին կատարել: Ցավոք, պացիենտը մահացել էր հիվանդանոցում, նոր վիրահատության ժամանակ սրտի կանգից. բժիշկները պայքարում էին առաջացած ինֆեկցիայի դեմ: Պրոֆեսոր Լորան Լանտյերիի խոսքերով, ով կատարել էր նախադեպը չունեցող փոխպատվաստումը, մահը կապված չէր փոխպատվաստումից առաջացած խնդիրների հետ:  Հիվանդի օրգանիզմը չէր վանել փոխպատվաստված հյուսվածքները, անոթների հետ նույնպես խնդիրներ չեն եղել: Իսկ թե ինչու էր կանգ առել 40-ամյա տղամարդու  սիրտը, բժիշկները պատճառը չեն գտել, հաղորդում է AFP գործակալությունը:   

Առայժմ դեռ բավարար տվյալներ չկան, թե ինչպես է ապագայում զարգանալու  դեմքի փոխպատվաստումը, քանի որ բազմաթիվ բարդություններ են առաջանում նման վիրահատություններ կատարելիս: Հիմնական վտանգներն են`   հյուսվածքների վանումը և հիվանդությունները, որոնք առաջանում են իմունադեպրեսանտների երկարատև ընդունման հետ: Այս ամենը կարող է հանգեցնել ինֆեկցիաների, երիկամների հիվանդությունների, քաղցկեղի առաջացմանը: Այնպես որ, բժիշկների առջև կարևոր խնդիր է դրված`   այդ ռիսկերը նվազագույնի հասցնել, որպեսզի նման վիրահատությունները ոչ միայն սովորական դառնան, այլև`   անվտանգ: 

Առողջապահության լրատու 4 (542) 05.02.2010