Սեմյուել Մորզե

1813 թվականին Մորզեի Լոնդոնի գեղարվեստի թագավորական ակադեմիային ներկայացված «Մահացող Հերակլեսը» նկարը ոսկե մեդալի է արժանանում, սակայն 1815 թվականին ԱՄՆ վերադարձած նկարիչը գնահատականի չի արժանանում: Տասը տարի Մորզեն համեստ կյանք է վարում՝ ապրուստի միջոց հայթայթելով դիմանկարչությամբ:

 

Սեմյուել Մորզեն, լինելով շփվող և ընկերասեր մարդ, ծանոթություններ է հաստատում և Նյու Յորքում նկարում բազմաթիվ դիմապատկերներ: Նրա ընկերների շարքում էին քաղաքագետ Լաֆայետը, վիպասան Կուպերը և անգամ ԱՄՆ նախագահ Աբրահամ Լինքոլնը: 1825 թվականին Սեմյուել Մորզեն հիմնում է Նյու Յորքի նկարի ազգային ակադեմիան և դառնում առաջին նախագահը: 1829 թվականին նրան գործուղում են Եվրոպա՝ ուսումնասիրելու նկարչական դպրոցների կազմակերպումը:

 

Երկրորդ ճանապարհորդության ժամանակ Մորզեն ծանոթանում է Դագերի հետ և հետաքրքրվում էլեկտրականության ասպարեզում վերջին հայտնագործություններով: Մինչև 1836 թվականը Մորզեն դասավանդում է գեղանկար և զբաղվում քաղաքականությամբ: Երբ նրան ցույց են տալիս հեռագրի մոդելը, նա ամբողջովին տարվում է գյուտարարությամբ: 1837 թվականին Մորզեն զարգացնում է հեռագրում կետերի և գծերի օգտագործման գաղափարը, որն աշխարհում հայտնի է որպես Մորզեի այբուբեն: 

 

Նրան հաջողվեց ամերիկյան կոնգրեսից որոշ մարդկանց հետաքրքրել իր գաղափարներով և 1843 թվականին ստանալ 30000$՝ Բալթիմորից Նյու Յորք հեռագրական գիծ կառուցելու համար: 1844 թվականի մայիսի 24-ին գիծն աշխատեց, և Մորզեն ներքաշվեց դատական քաշքշուկների մեջ: Երկար պայքարից հետո՝ 1854 թվականին Գերագույն դատարանը ճանաչեց Սեմյուել Մորզեի հեղինակային իրավունքները:

 

Թերթերը, երկաթգիծը և բանկերը միանգամից սկսեցին օգտագործել հեռագիրը: Հեռագրագծերը պատեցին աշխարհը և Մորզեի փառքն ու դրամագլուխը բազմապատկվեցին: 1858 թվականին տասը Եվրոպական երկրներից իր գյուտի համար ստացավ 400000 ֆրանկ: Կյանքի վերջում Մորզեն զբաղվում էր բարեգործությամբ՝ հոգում էր դպրոցների, համալսարանների, հոգևորականների և աղքատ նկարիչների ծախսերը: 

 

Մահացել է 1872 թվականին 81 տարեկան հասակում: Հեռախոսի, ռադիոյի և հեռուստատեսության գյուտերից հետո հեռագրի գյուտը ետին պլան մղվեց, բայց Մորզեի հիասքանչ դիմապատկերները հայտնի են ողջ աշխարհին: Սեմյուել Մորզեի 1837 թվականի հեռագրական ապարատը պահպանվում է ԱՄՆ Ազգային թանգարանում, իսկ քաղաքամերձ տունը պահպանվում է որպես պատմական հուշարձան: