Ֆեոդոր Շալյապին

1895թ. Շալյապինը երգել է Սանկտ Պետերբուրգի Մարիինյան թատրոնում, 1896-1899թթ.՝ Մոսկվայի մասնավոր ռուսական օպերայում, որտեղ ստեղծել է իր երկացանկի հիմնական դերերգերը: 1899թ.-ից եղել է Մոսկվայի Մեծ և Մարիինյան թատրոնների մեներգիչ: Երգչի համար կարևոր նշանակություն է ունեցել համագործակցությունը կոմպոզիտոր Սերգեյ Ռախմանինովի հետ:

 

1901թ.-ից Շալյապինը հյուրախաղերով ելույթներ է ունեցել Հռոմի, Մոնտե Կառլոյի, Բեռլինի, Նյու Յորքի «Մետրոպոլիտեն», Միլանի «Լա Սկալա» և այլ խոշոր օպերային թատրոններում՝ արժանանալով համաշխարհային ճանաչման: 1922թ.-ից ապրել է Փարիզում:

 

Շալյապինի արվեստում օրգանապես միաձուլված էր երգչի և դրամատիկական դերասանի տաղանդը, իսկ ձայնի բացառիկ գեղեցիկ ու փափուկ տեմբրն արտահայտում էր հոգու ամենանուրբ ելևէջները: Բարձր արվեստով է կատարել Սուսանինի (Միխայիլ Գլինկայի «Իվան Սուսանին») հերոսական-էպիկական, Մեֆիստոֆելի (Շ.Գունոյի «Ֆաուստ»), Դոն Բազիլիոյի (Ջ.Ռոսսինիի «Սևիլյան սափրիչ») և այլ դերերգեր:

 

Շալյապինն ստեղծել է հավաստի կերպարներ, բացահայտել նրանց բարդ ու հակասական ներաշխարհը: Նա նաև խոշոր կամերային երգիչ էր, Մ.Գլինկայի, Մ.Մուսորգսկու, Պյոտր Չայկովսկու, Ռոբերտ Շումանի, Ֆրանց Շուբերտի ռոմանսների հիանալի մեկնաբան: 

 

Շալյապինը բեմադրել է Ժյուլ Մասնեի «Դոն Կիխոտ», Ջ.Վերդիի «Դոն Կառլոս», Մ.Մուսորգսկու «Խովանշչինա» օպերաները: Նկարահանվել է «Իվան Վասիլևիչ Ահեղ ցարը» (1915թ., Ռուսաստան), «Դոն Կիխոտ» (1932թ., Ֆրանսիա) կինոնկարներում: