Հաբլ տիեզերական աստղադիտակը (մաս 2)

Աստղադիակը կառավարվում է Տիեզերական աստղադիտակների գիտական ինստիտուտի կողմից։ Հաբլը ՆԱՍԱ-ի «Մեծ աստղադիտակներ» ծրագրի մի մասն է` Քոմփթոնի գամմա ճառագայթների աստղադիտարանի, Սպիտցերի տիեզերական աստղադիտակի ու Չանդրայի ռենտգենյան ճառագայթների աստղադիտարանի հետ մեկտեղ։

Տիեզերական աստղադիտակների մասին միտքը ծնվել էր դեռ 1923 թվականին։ Հաբլը սկսեց ֆինանսավորվել 1970-ականներին, 1983 թվականին տիեզերք դուրս բերելու նախատեսումով, սակայն ծրագիրը հետ էր ընկնում տեխնիկական հետաձգումների, ֆինանսական խնդիրների և Չելենջեր շաթլի աղետի պատճառով։

Երբ Հաբլը վերջապես դուրս բերվեց ուղեծիր 1990 թվականին, հայտնաբերվեց, որ նրա գլխավոր հայելին սխալ է տեղադրվել։ Օպտիկան կարգավորվեց 1993 թվականին` հատուկ ծառայողական առաքելությամբ։

Հաբլը միակ աստղադիտակն է` կառուցված տիեզերքում սպասարկվելու համար։ 1993 և 2002 թվականի միջև չորս տիեզերական շաթլների առաքելություններ վերանորոգել, արդիականացրել ու համակարգեր են փոխարինել աստղադիտարանի վրա։

Հինգերորդ առաքելությունը չեղյալ է համարվել` անվտանգության նկատառումներից ելնելով, հաջորդելով Կոլումբիա շաթլի աղետին։ Չնայած դրան՝ երկար քննարկումներից հետո, ՆԱՍԱ-ի ղեկավար Մայքլ Գրիֆինը հավանություն տվեց մեկ վերջին սպասարկման առաքելությանը, որը իրականացվեց 2009 թվականին։

Սպասվում է, որ աստղադիտակը կաշխատի ամենաքիչը մինչև 2014թ., հնարավոր է նաև մինչը 2020 թ.։ Հաբլի գիտական հաջորդող Ջեյմս Ուեբբ տիեզերական աստղադիտակը ծրագրավորված է տիեզերք թողնել 2018 թվականին։